Internationale samenwerking tussen rekenkamers – rol van het Rekenhof
In zowat alle landen in Europa en wereldwijd bestaan instanties die de openbare financiën extern controleren en die vergelijkbare opdrachten hebben als die van het Rekenhof. Deze instanties hebben in de decennia na de Tweede Wereldoorlog internationale samenwerkingsverbanden opgezet. Daarnaast werken rekenkamers ook bilateraal samen.
Het Rekenhof neemt selectief deel aan deze internationale samenwerking. Ze biedt immers de gelegenheid om thema’s van gemeenschappelijk belang te bespreken, best practices uit te wisselen en op de hoogte te blijven van de laatste ontwikkelingen op het vlak van controle en professionele normen. Internationale samenwerking biedt ook het kader om selectief bij te dragen aan de ontwikkeling van internationale professionele normen en om bepaalde beleidsdomeinen gezamenlijk te auditeren. Op die manier draagt internationale samenwerking bij tot meer efficiëntie en effectiviteit bij de rekenkamers als instrument van transparantie en behoorlijk bestuur in de overheidssector.
Samenwerking met Europese Rekenkamer
Het Rekenhof werkt in de eerste plaats samen met de Europese Rekenkamer, de instelling voor de externe controle van de financiën van de Europese Unie (EU).
De Europese Rekenkamer heeft hoofdzakelijk de volgende taken
- Ze controleert de rekeningen van alle ontvangsten en uitgaven van de EU en, tenzij anders is bepaald, van alle organen die de Unie ingesteld heeft.
- Ze onderzoekt de wettigheid en de regelmatigheid van de ontvangsten en uitgaven van de EU en gaat ook na of een goed financieel beheer werd gevoerd.
- Ze stelt een jaarverslag op met haar opmerkingen over de uitvoering van de EU-begroting, en een jaarlijkse betrouwbaarheidsverklaring (de zgn. DAS, van déclaration d’assurance) over de betrouwbaarheid van de EU-rekeningen en de wettigheid en regelmatigheid van de onderliggende verrichtingen.
- Ze kan opmerkingen maken over bijzondere topics, in de vorm van speciale verslagen, en kan op verzoek van een andere instelling van de Unie advies uitbrengen.
- De Europese Rekenkamer staat het Europees Parlement en de Europese Raad bij in haar controle van de uitvoering van de EU-begroting.
De Europese Commissie voert de begroting van de EU uit. Het grootste deel van de EU-uitgaven gaat naar landbouw en structurele acties, waarvoor de middelen worden beheerd en gecontroleerd in samenwerking met de EU-lidstaten. Het verdrag betreffende de werking van de EU (artikel 287, 3) bepaalt dat de Europese Rekenkamer en de rekenkamers van de lidstaten moeten samenwerken in onderling vertrouwen en met behoud van hun onafhankelijkheid. Het verdrag schrijft ook voor dat de controlebezoeken van de Europese Rekenkamer in de EU-lidstaten gebeuren in samenwerking met de nationale rekenkamers of andere bevoegde nationale diensten.
In de praktijk wonen de auditeurs van het Rekenhof bepaalde controlebezoeken van de Europese Rekenkamer in België bij als waarnemer en bieden ze de Europese controleurs ter plaatse specifieke kennis van het controleterrein.
Samenwerking binnen Europese Unie
Het Contactcomité van voorzitters van rekenkamers van de Europese Unie is het hoogste overlegorgaan tussen de rekenkamers van de EU-lidstaten en de Europese Rekenkamer. Het zet zich in om de dialoog en samenwerking op controlegebied en daarmee samenhangende activiteiten te bevorderen, gemeenschappelijke standpunten over opkomende controle- en verantwoordingskwesties te bepalen en uit te dragen en tot slot EU-rekenkamers en rekenkamers van landen waarop het EU-uitbreidingsbeleid van toepassing is (kandidaat-lidstaten), te ondersteunen.
De contactambtenaren van de nationale rekenkamers en de Europese Rekenkamer (EU Liaison Officers) vergaderen gedurende het jaar om de vergaderingen van het Contactcomité voor te bereiden en een actief netwerk van professionele contacten op te zetten. Het Contactcomité vormt werkgroepen over algemene en specifieke onderwerpen van gemeenschappelijk belang.
Het Rekenhof heeft onder meer afgevaardigden in het netwerk op het vlak van begrotingsbeleid en in de werkgroep BTW.
Wereldwijde samenwerking
INTOSAI (International Organization of Supreme Audit Institutions)
De wereldwijde organisatie van rekenkamers, die een institutionele band heeft met de Verenigde Naties, telt ongeveer 200 leden. Een van haar belangrijkste opdrachten is de ontwikkeling en actualisering van internationale professionele normen voor rekenkamers. De INTOSAI-werkzaamheden vinden vooral plaats binnen thematisch gespecialiseerde commissies, subcommissies en werkgroepen.
Het Rekenhof neemt deel aan high level-vergaderingen en is sinds twee decennia actief binnen de subcommissie voor internecontrolenormen van de commissie voor professionele normen. De subcommissie ontwikkelt internationale richtlijnen over organisatiebeheersing (internal control) en interne audit in de overheidssector. Het Rekenhof is ook lid van de werkgroep big data. Verder wisselt het Rekenhof geregeld informatie uit over aangelegenheden van gemeenschappelijk belang; het geeft ook commentaar bij bepaalde ontwerpen van INTOSAI-normen.
Pan-Europese samenwerking
EUROSAI (European Organization of Supreme Audit Institutions)
De organisatie van rekenkamers van het Europese continent telt een vijftigtal leden. Terwijl INTOSAI professionele normen voor rekenkamers ontwikkelt, ondersteunt EUROSAI vooral rekenkamers bij het toepassen van die normen, onder meer via internationale opleidingen. Daarnaast organiseert en structureert EUROSAI de uitwisseling van informatie over auditmethodes en -resultaten van rekenkamers en over auditsamenwerking tussen rekenkamers. Ook de EUROSAI-werkzaamheden vinden voor een belangrijk deel plaats binnen thematisch gespecialiseerde werk- en taakgroepen.
Het Rekenhof neemt deel aan high level-vergaderingen en maakte van 2011 tot 2017 deel uit van het bestuurscomité (Governing Board) van EUROSAI. Het vervulde ook bijzondere opdrachten in het kader van de uitvoering van het strategisch plan van de organisatie. Het Rekenhof is al vele jaren actief binnen de permanente EUROSAI-werkgroepen voor informatietechnologieën en voor milieu-audit. Ook in het kader van EUROSAI wisselt het Rekenhof informatie uit over aangelegenheden van gemeenschappelijk belang. Personeelsleden van het Rekenhof nemen geregeld deel aan praktijkgerichte internationale auditopleidingen georganiseerd door EUROSAI.
Overigens nemen personeelsleden soms ook deel aan gespecialiseerde internationale opleidingen buiten de genoemde internationale samenwerkingsverbanden.
Samenwerking tussen Franstalige rekenkamers
AISCCUF (Association des institutions supérieures de contrôle des finances publiques ayant en commun l’usage du français)
Het Rekenhof beheert sinds de oprichting de thesaurie van de organisatie en neemt deel aan vergaderingen van de organisatie.
Audit van internationale organisaties
Het Rekenhof is, meestal samen met andere rekenkamers, verantwoordelijk voor de externe audit van bepaalde internationale organisaties, meestal voor een bepaalde termijn.
Bilaterale samenwerking
Het Rekenhof heeft nauwe contacten, wisselt informatie uit en werkt samen met de zusterinstellingen van de buurlanden, in de eerste plaats met de Nederlandse Algemene Rekenkamer en het Franse Rekenhof, soms ook via gezamenlijke audits over bepaalde beleidsdomeinen.
Verder ontvangt het Rekenhof delegaties van buitenlandse rekenkamers en buitenlandse parlementen voor studiebezoeken van korte duur.
Ten slotte ontvangt het soms delegaties van internationale instellingen.